Erres KY103
Type: KY103
Serie nummer: 19535
Bouwjaar: 1930
Buizen: E442 , E424 , B443 , 373
Erres KY103 met bijpassende Erres luidspreker.
Artikel uit VDH tje maart 1964
Restauratie verslag Erres KY103
Op het eerste gezicht lijkt de radio behoorlijk compleet,
alleen de HF tetrode E442 ontbreekt.
Nadere inspectie laat zien dat er behoorlijk wat in de bedrading is gerommeld en
het condensatorblok is maar half aangesloten.
Verder blijken er nog een aantal losse componenten te ontbreken of aan een kant
los te zijn genomen.
Ook ontbreekt er het nodige afschermblik en de koppeltrafo is niet meer
origineel.
Wel heeft de vorige eigenaar de kast netjes opgeknapt en ook de frontplaat en
chassis zijn netjes schoongemaakt en opgeknapt.
Buizen
Allereerst de buizen maar eens testen.
Op de buizen tester blijkt dat de gelijkrichter 373 nog in prima staat is.
De LF triode E424 is defect en de eindpenthode B443 is vrijwel uitgeput.
Na de buizen in een andere radio getest te hebben blijkt alleen de 373
bruikbaar, de rest helaas niet.
Dus eerst maar eens een goede set buizen bij elkaar zoeken en vervolgens in een
spelende radio testen.
Van links naar rechts: B443 , E424 , E442 en 373
Schema
Altijd handig om eerst het schema van de radio erbij te
zoeken.
Ik heb drie verschillende schema's van de KY103 gevonden maar toch is het
gelijkricht circuit anders dan op de schema's.
De gloeistroom wikkeling voor de 373
gelijkrichter blijkt een middenaftakking te hebben welke gewoon los hangt.
De hoogspannings wikkeling zit tussen de massa en de anode van de 373.
Dus eentje genomen die het dichtst in de buurt komt en dan maar even aanpassen.
De gloeidraad wikkeling heeft een middenaftakking welke met een weerstand aan
massa is aangesloten.
Aangezien de eindbuis een direct verhitte kathode heeft wordt op deze manier de
negatieve roosterspanning gemaakt.
Deze middenaftakking was direct met de massa verbonden dus deze maar voorlopig
losgenomen.
C1 4uF
C12 500pF
S1 Primair
C2 4uF
C13 220pF
S2 Secundair
C3 2uF
C14 5000pF
S3 Terugkoppeling
C4 2uF
C15 100pF
S4 Smoorspoel
C5 400pF
R2 25K
C5a 100pF
R3 25K
T1 Voedingstrafo
C6 500pF
R4 50K
T2 Koppeltrafo
C7 1uF
R5 4M
C8 0.5uF
R6 50K
L1 E442
C9 30pF
R7 10K
L2 E424
C10 500pF
R8 1K
L3 B443
C11 200pF
R16 1K5
L4 373
Voedings transformator
Eerst maar eens kijken hoe het een en ander moet zitten
rond de voedings transformator.
Eerst maar eens met een Ohm meter de wikkelingen doorgemeten.
Primair is goed evenals de beide gloeistroom wikkelingen.
De hoogspanning blijkt onderbroken te zijn.
Na uitbouwen blijkt dat er een draadje was onderbroken dus ik dacht, even
solderen en klaar.
Nou niet dus, toen ik het draadje aan raakte met een pincet brak er meteen een
stukje af, het blijkt dus behoorlijk verteerd te zijn.
Gelukkig tot ongeveer 3 mm buiten het karton waren de draadjes nog goed dus kon
ik er netjes een stukje draad aan solderen.
De trafo doet het nu weer prima!!
Condensatorblok
Het condensatorblok was maar half aangesloten en was met
plakband dicht gemaakt.
Deze was al eens van nieuwe inhoud voorzien maar deze elco's waren erg slecht en
bovendien zaten er maar vier in.
Dus eerst maar eens uitzoeken hoe het een en ander moet zitten en welke waarden
er in moeten.
De condensatoren C1, C2, C3, C4, C7, en C8 zitten in het condensatorblok.
Deze worden samengesteld uit een aantal 1uF condensatoren en eentje van 0.5uF.
Dit alles wordt aan het aansluitplaatje gemonteerd en weer netjes in de doos
gemonteerd, deze ziet er weer prima uit om teruggeplaatst te worden in de
radio.
Eindtrap
Als eerste de middenaftakking van de gloeidraad wikkeling aangesloten op het condensatorblok en de 1K kathodeweerstand gemonteerd.
G2 en de anode waren al goed aangesloten dus daar hoefde ik
niets meer aan te doen, echter C14 over de luidspreker ontbrak.
Dus die moest eerst gevonden en gemonteerd worden.
G1 was geheel niet aangesloten dus na R7 en C15 gezocht
te hebben dit opnieuw aangesloten.
Vervolgens de koppeltrafo na gemeten en het vreemde was dat primair meet 50K en
secundair meet 2K5.
Deze moeten dus verkeerd om zitten.
Ook nameten met een toongenerator en scoop bevestigden mijn vermoeden.
Na los nemen van de moertjes op de trafo konden de plaatjes losgenomen worden en
zo bij de juiste wikkelingen worden gemonteerd.
Nu dit alles is aangesloten kunnen de gelijkrichter en eindbuis geplaatst worden
en kijken of het werkt.
Over de kathodeweerstand staat 20V dus de stroom opname klopt.
Vervolgens testen door een toongenerator op de primaire van de koppeltrafo aan
te sluiten en de eindtrap
werkt naar behoren.
Detectortrap
Eerst eens kijken hoe de spoelen S2 en S3 aangesloten zijn
daarna de schakelaar over S2 inspecteren, deze blijkt nog goed aangesloten
echter de moertjes zitten allemaal los.
Ook de secundaire afstem condensator C10 en de terugkoppel condensator C12 zijn
aangesloten.
Na montage van de primaire van de koppeltrafo, R6, C3, R5 en C11 kan de spanning
weer aangesloten worden, dit eerst zonder de E424.
De anodespanning blijkt nagenoeg 0V te zijn dus ergens moet er een kortsluiting
naar massa zijn.
Na onderzoek blijkt dit de terugkoppelcondensator C12 te zijn.
Deze wordt dus verwijderd van het chassis en het blijkt dat deze verder goed is
echter is deze verkeerd aangesloten.
De enige soldeerlip zit op de rotor en dus aan de bevestigingsmoer en zo met
massa verbonden.
De moertjes van de stator zitten los dus maar meteen een soldeerlipje gemonteerd
en de bedrading goed aangesloten.
Nu is de anodespanning aanwezig en kan de detectorbuis geplaatst worden.
Een antenne wordt aan de top van S2 aangesloten en al gauw kunnen diverse
zenders afgestemd worden.
Ook de terugkoppelcondensator functioneert prima.
HF trap
Als laatste is de HF trap rond de E442 aan de beurt.
Eerst eens kijken hoe de spoelen rond S1 aangesloten zijn
daarna de schakelaar over S1 inspecteren, deze blijkt nog goed aangesloten
echter ook hier zitten de moertjes allemaal los.
Ook de primaire afstem condensator C6 en de beide antenne condensatoren C5 en
C5a zijn
aangesloten.
De potmeter R16 meet oneindig dus die maar eens bekijken.
Gelukkig is de weerstand baan niet onderbroken maar blijkt de loper los op de as
te zitten.
Na alles goed gereinigd te hebben alles weer goed in elkaar gezet en deze doet
het weer prima.
Wel word het open einde van de potmeter R16 aan massa aangesloten zodat als de
loper eens slecht contact zou maken in ieder geval de kathodespanning niet te
hoog kan oplopen.
De weerstanden R2 en R3 worden gemonteerd op de condensator doos en verder
aangesloten.
De weerstand R4 en trimmer C9 zijn op een apart stukje
pertinax gemonteerd.
De aansluiting van C9 naar S2 ontbreekt dus deze word hersteld.
Eerst worden de diverse spanningen gecontroleerd zonder de E442 en nadat deze goed zijn bevonden kan de HF buis geplaatst worden.
Muziek!
Alle buizen zijn nu geplaatst en de aarde en antenne worden
aangesloten.
Even afstemmen en er klinkt muziek uit de luidspreker.
Knoppen
Helaas is een van de knoppen beschadigd dus dat word op
zoek naar een andere.
Toevallig bij een medeverzamelaar eentje gevonden echter heeft deze knop wel een
asgat van 6.5mm terwijl de asjes op de radio 4mm zijn.
Hoe dit nu weer op te lossen?
Maar eens zoeken naar een of ander opvul busje.
Ik had nog wat afstandbusjes liggen met een gat van 4mm en een buiten diameter
van 7mm.
Als eerste het gat opboren naar 7mm zodat dit busje er precies in past, daarna
het stel schroefje er in draaien zodat zichtbaar word waar deze uit komt op het
busje.
Nu hier een gaatje boren van 3.5mm en vervolgens het busje tot de juiste lengte
inkorten.
Als laatste het busje met een beetje Loctite in het gat vastzetten en de knop
een keer goed poetsen.
Afscherming
Nu de radio speelt kan de afscherming weer gemonteerd worden.
Ik had al gezien dat dit zo niet origineel was, er
ontbreekt nog het een en ander.
Ik had op internet al diverse foto's gezien dat de achterkant dicht moet zijn en
dat er ook nog een afscherming over de buisvoeten moet zitten
Eerst maar eens, gewapend met fototoestel en schuifmaat, bij een mede
verzamelaar die een complete KY103 heeft gaan kijken en meten.
Nu de maten bekend zijn kunnen de plaatjes gemaakt worden.
De afscherming bestaat uit aluminium plaat van 0.7mm dik.
Eerst worden de twee plaatjes op maat gesneden.
Nu eerst van het verticale plaatje de twee randen omzetten en daarna van de
bovenste rand de twee hoekjes afschuinen.
Vervolgens uitmeten en in spiegelbeeld aftekenen waar de gaten moeten komen.
Helaas heb ik zelf niet de middelen om dit mooi uit te kotteren maar een collega heeft dat netjes voor mij gedaan met een prima resultaat.
Daarna met behulp van een zetbank mooi omzetten.
Dan de twee platen aan elkaar monteren en kijken of het past.
Dat ziet er nu al geweldig uit!
De volgende stap is het zwart spuiten van de afschermplaten.
Hiervoor worden ze weer gedemonteerd en daarna met fijn schuurpapier bewerkt,
daarna goed ontvetten en dan met mat zwarte verf gespoten.
Na drie lagen ziet het er perfect uit en kan alles weer gemonteerd worden
inclusief de afscherming over de afstemspoelen.
Tenslotte de buizen plaatsen om het compleet te maken.
Nu kan de radio nogmaals getest worden of alles nog naar behoren werkt.
In de kast
Het chassis kan nu in de kast geplaatst worden.
Deze word op zijn plaats gehouden door twee triplex plaatjes welke aan de
zijkant van het chassis geschoven worden.
Tenslotte word het afschermblik met een latje vastgezet.
Aangezien dit latje er niet bij was moet dit zelf vervaardigd worden en daarna
netjes op kleur brengen.
Volumeknopje
Aan de linker zijkant zit het volumeknopje.
Deze bestaat uit een asje met een knopje welke middels een aluminium plaatje op
zijn plaats gehouden word.
Aangezien dit behoorlijk beschadigd was is dit plaatje samen met het
afschermblik meteen mee gespoten.
Achterwand
De vorige eigenaar had al een mooie replica achterwand
gemaakt maar de clipjes om deze te bevestigen zijn er helaas niet bij.
Hoe ga ik dat nu weer aanpakken, een vraag op het radioforum leverde zoals ik al
verwachtte helaas niets op.
Dus dan zelf maar iets verzinnen.
Tijdens het bezoek bij de medeverzamelaar i.v.m. de afscherming heb ik ook deze
clipjes gefotografeerd en opgemeten.
Eerst deze op ware grootte afdrukken en vervolgens op een verzinkt staalplaatje
geplakt.
Vervolgens dit een beetje ruim uitzagen.
Daarna met de Dremel met slijpsteentje op maat maken.
Vervolgens nog de gaatjes boren, de papiertjes er weer afhalen en de lipjes
haaks ombuigen.
Als laatste kunnen de twee clipjes op de achterwand bevestigd worden.
En zo ziet het dan van achteren uit.
